Categoriearchief: blogs

Op bezoek bij rijkswaterstaat

Donderdag 4 april waren we met de workshop “Op weg naar de ideale ambtenaar” op bezoek bij Rijkswaterstaat. Als onderdeel van hun introductieweek hebben de trainees van de 12e
trainee tranche van Rijkswaterstaat in de workshop de verschillende beelden van de overheid en ideaaltypische ambtenaren verkend.

Voor de meesten was de introductieweek ook echt de eerste week als ambtenaar. Voor de start van de workshop en in de pauzes ging het regelmatig over de eerste stappen in de organisatie. Soms ook heel praktisch: hoe kan je bijvoorbeeld het beste je Rijkspas aanvragen. “Waar heb jij hem opgehaald?” en “Je kan hem ook op laten sturen naar je projectlocatie.”

Met deze 17 ambitieuze trainees, afkomstig uit het hele land, zijn we op zoek gegaan naar de sterktes van elk van de drie ideaaltypische ambtenaren. Daarbij zijn we natuurlijk ook ingegaan in de valkuilen van elk ideaaltype.

Om te oefenen met de stijlen hebben we gebruik gemaakt van een casus over de verplaatsing van een zorgboerderij bij de verbreding van een snelweg. In de simulatie liet één groep alle belanghebbenden de handen vasthouden en de ogen sluiten om eerst in rust met elkaar in contact te komen. Op het eerste gezicht een hilarische oplossing, maar met een belangrijke kern. Om nader tot elkaar te komen moet je elkaar wel kunnen horen en begrijpen.

Mooi om te zien met welke ambitie en energie deze verse publieke professionals van start gaan in het publieke domein. Vanuit Rijkswaterstaat’s Koers 2020 worden alle trainees ook van harte uitgenodigd om hun eigen talenten in te brengen in de organisatie. Wij wensen ze een bijzonder succesvolle start van hun carrière bij deze prachtige organisatie.

De energie van Metropool

Uitreiking Metropool Master of City Administration (juli 2012)

“Heb je nog interesse in deelname aan Metropool?” Het was een regenachtige maandagochtend en destijds besefte ik nog niet hoe dit telefoontje mijn leven op een hele positieve manier zou beïnvloeden. In een groep van 15 ambitieuze, leergierige ambtenaren uit de G4 ben ik binnen Metropool VIII in ruim twee jaar overspoeld met kennis over grootstedelijke problematiek en de nieuwste inzichten over het denken over openbaar bestuur. Nog waardevoller dan dat is dat de docenten stuk voor stuk toppers binnen hun vakgebied zijn en dat kritisch en creatief denken wordt gestimuleerd. De workshop Op weg naar de Ideale Ambtenaar is één van de meer tastbare opbrengsten die deze tijd mij gegeven heeft. Samen met Bas van Leeuwen, een mede-Metropoler, heb ik de workshop inmiddels voor meer dan 1500 mensen mogen verzorgen.  Beweging creëren, aanzetten tot nadenken en een beetje prikkelen. Bestuurskunde – en het vak van ambtenaar – laten leven. Dat is wat we willen bereiken en afgaande op de reacties van de deelnemers lukt dat aardig.

8 maart 2018 was weer een bijzondere dag. Metropool is inmiddels toe aan leergang XV en ons is gevraagd om onze workshop te komen geven voor de huidige deelnemers. In de avonduren, na een lange dag vol training over onderhandelen, in een te klein zaaltje met slechte akoestiek. Maar wat een geweldige sfeer! 17 man en vrouw sterk. Beleidsadviseurs en managers die hun sporen bij de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht al behoorlijk verdiend hebben en die nu een volgende stap willen zetten. Slimme ambtenaren die hun werk met plezier doen en bereid zijn daar flink in te investeren met tijd en energie. Het Metropool-gevoel had me weer meteen te pakken. Ik betrapte mezelf er op met een grote glimlach in de trein naar huis te zitten. Het is echt een voorrecht om in zo’n stimulerende omgeving over jouw rol als ambtenaar te mogen nadenken. En het nog geweldiger dat wij daar met onze workshop een beetje aan mogen bijdragen.

Vragen op verjaardagen en organisatieveranderingen

Blog gepubliceerd op www.ambt24.nl op 27 oktober 2014.

“Kun je niet even zorgen dat er nu eindelijk iets gebeurt met (vul een onderwerp naar keuze in)?” of “Hoe zit het nu precies met die nieuwe metrolijn, wanneer gaat die nou rijden?” Zo maar twee vragen die wij –in verschillende vormen- bij nagenoeg elke verjaardag wel een keer te horen krijgen. Er bestaan in de maatschappij verschillende verwachtingen ten aanzien van de overheid en dus ook ten aanzien van een ambtenaar. Deze verwachtingen veranderen in de tijd ook nog eens doorlopend en variëren per persoon en situatie. Hoe kan een ambtenaar zijn of haar rol binnen deze complexe en dynamische omgeving zo goed mogelijk invullen?

Het gekke is dat deze vraag vaak niet gesteld wordt, impliciet blijft of onbeantwoord blijft. In het publieke domein wordt vaak een oplossing gezocht op structuurniveau. Bijvoorbeeld door het herijken van doelstellingen en het herstructuren of kantelen van de organisatie om deze beter aan te laten sluiten op de wensen van de buitenwereld. De vraag is wat er dan wezenlijk verandert voor de publieke professional. Als er aandacht voor het individu is dan zie je regelmatig dat er sprake is van een normatieve benadering. Bijvoorbeeld door te beschrijven hoe het functieprofiel van deze “nieuwe”, “ideale” ambtenaar eruit ziet en welke gedragingen hierbij passen.

Wij juichen toe dat deze aandacht voor het individu er meer en meer is. Het functieprofiel van de ambtenaar kan houvast bieden, onder andere door het benoemen van vereiste competenties en inhoudelijke expertise waarover een professional met bijvoorbeeld een leidinggevende in gesprek kan gaan. En voor deze leidinggevende biedt het houvast bij werving, selectie, coaching en beoordeling. Zo een functieprofiel houdt echter lang niet altijd rekening met de uiteenlopende beelden en verwachtingen die bestaan over het zijn van een ambtenaar.

Gelukkig wordt er in de wereld van bestuurskunde al meer dan 150 jaar nagedacht over deze thema’s en kunnen ambtenaren van nu daar gebruik van maken. Op basis van een aantal bestuurskundige concepten, zoals het Weberiaanse denken over de bureaucratie, het New Public Management dat via bedrijfsmatige denken de overheid wilde moderniseren en de nu opkomende ideeën over bijvoorbeeld de netwerksamenleving en samen sturen (soms gedefinieerd als Whole of Government of Collaborative Government), kan een aantal ideaaltypische beelden van ambtenaren worden onderscheiden.

Met behulp van ideaaltypische beelden van de overheid en de daarbij horende ambtenaar kun je als ambtenaar inzicht krijgen in je eigen aannames en overtuigingen ten aanzien van je rol. Daarbij kan je dit ook gebruiken om aannames en verwachtingen te leren herkennen bij collega’s, leidinggevenden, opdrachtgevers en burgers. Zo wordt een nieuw kader geboden voor het handelen.

Dit conceptuele model kan helpen om zelf bij te dragen aan een verandering binnen een grote organisatie door binnen de eigen invloedssfeer stappen te maken op weg naar de ideale ambtenaar. Bovendien kunnen deze inzichten ook helpen om beter antwoord te geven op al die vragen op verjaardagen.

RONALD DERKS (www.ronaldderks.nl) is ambtenaar bij de gemeente Rotterdam en trainer, coach en spreker.

BAS VAN LEEUWEN (www.basvanleeuwen.nl), is ambtenaar bij de gemeente Amsterdam, gemeenteraadslid in Haarlem en trainer, adviseur en spreker.

Beiden hebben in 2012 de Master of City Administration bij de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur afgerond. Hun afstudeeronderzoek vormt de wetenschappelijke basis van de door hun ontwikkelde training ‘Op weg naar de ideale ambtenaar’.