Het team Taal & Integratie van de gemeente Rotterdam heeft zich een ochtend vrijgemaakt van alle dagelijkse werkzaamheden om eens op een nieuwe manier na te denken over wat het betekent om de ideale ambtenaar te zijn. Sommigen met een volledige open houding, anderen met een meer sceptische benadering. Met veel energie, hilariteit en scherpte is er in alle openheid gediscussieerd over dit onderwerp.

Met respect voor elkaars mening en waardering voor de verschillende kwaliteiten heeft deze dag naar eigen zeggen bijgedragen aan een beter inzicht in de complexe wereld van de ambtenaar en daarbij een perspectief geboden voor nieuw handelen in de toekomst. Daarbij zijn de deelnemers uitgedaagd om steeds zichzelf de vraag te stellen wat het is dat zij kunnen doen om iets bij te dragen aan deze verandering. Een mooie groep mensen die samen voor de uitdagende taak staan om de onderwerpen taal en integratie samen met gemeentelijke collega’s, maatschappelijke organisaties en dergelijke op de kaart te zetten in de stad van Feijenoord, de Erasmusbrug en de Coolsingel.

Net als in bijna iedere gemeente in Nederland, worden de medewerkers van de gemeente Oldambt die zich bezighouden met de vraagstukken binnen het sociale domein tegenwoordig flink op de proef gesteld.

De uitdagingen zijn uiteenlopend qua inhoud en complexiteit. De grote decentralisaties in de zorg, een veranderende kijk op de rol van de overheid in relatie tot maatschappelijke organisaties, individuele burgers en het bedrijfsleven, beperkte budgetten en politiek-bestuurlijke wensen en ambities die niet altijd 1-op-1 aansluiten op de ambtelijke realiteit. Zomaar een greep uit de vele factoren die van invloed zijn op hoe je als ambtenaar je rol kunt uitoefenen.

Een team beleidsadviseurs, met een waardevolle aanvulling van enkele managementleden en –ondersteuners, is vandaag met elkaar op zoek gegaan naar nieuwe handvatten om hier op een positieve en constructieve manier mee om te gaan. Aan de hand van een aantal interactieve, prikkelende werkvormen zijn deze ambitieuze en gemotiveerde ambtenaren het gesprek met elkaar aangegaan. Het door Ronald Derks en Bas van Leeuwen ontwikkelde model dat uitgaat van drie ideaaltypische beelden over de ambtenaar is hierbij een heel nuttig instrument gebleken. De kwaliteiten van de bureaucratische ambtenaar (Public Administrator), de meer ondernemende ambtenaar (Public Manager) en de verbindende ambtenaar (Public Value Creator) zijn uitgebreid aan de orde gekomen.

Deze ochtend heeft volgens de deelnemers tot nieuwe inzichten geleid en geïnspireerd tot het ondernemen van actie. Nu is het zaak om intenties om te zetten in daden. Daarbij helpt het dat iedereen, inclusief leidinggevende, het erover eens is dat dit vraagt om een omgeving waarin het maken van fouten mag, en het zelfs aangemoedigd wordt om grenzen te verleggen en gemaakte fouten in openheid te bespreken en zo steeds weer te leren.

In de Dutch Innovation Factory in Zoetermeer heeft een groep bevlogen communicatiedeskundigen en webbeheerders van de gemeente Zoetermeer zich gebogen over de vraag wat het betekent om een goede ambtenaar te zijn.

Met de workshop Op weg naar de Ideale Ambtenaar is voortgebouwd op een eerdere bijeenkomst, waarin het team elkaars talenten in kaart heeft gebracht. Hoewel vernieuwing ook voor deze afdeling belangrijk is in het zich aanpassen aan steeds veranderende omstandigheden, komt ook de waardering voor ‘het oude’ naar boven. Bureaucratie is niet per definitie een vies woord.

Het is een ochtend geweest vol levendige discussies, sprekende voorbeelden en zichtbaar plezier op de gezichten van deelnemers en trainers. Met nieuwe inspiratie op zak kunnen deze enthousiaste ambtenaren verder op hun pad om hun rol binnen de gemeente zo goed mogelijk in te vullen.

In opdracht van de NijmegenSchool hebben Bas van Leeuwen en Ronald Derks een inspirerende workshop Op weg naar de Ideale Ambtenaar mogen begeleiden voor een groep ambtenaren uit alle hoeken van de Nijmeegse organisatie. Deze enthousiaste deelnemers werken voor een organisatie die zichzelf graag als volgt typeert.

Nijmegen streeft ernaar een moderne netwerkorganisatie te zijn die van buiten naar binnen werkt, waarbij de wensen en behoeften van de mensen die in Nijmegen wonen, werken, ondernemen en samenleven centraal staan. De  gemeente wil werken aan vraagstukken vanuit een breed perspectief en zoekt steeds naar de juiste mensen en methoden om deze succesvol en efficiënt aan te pakken. Binnen de organisatie door mensen, afdelingen, projecten en initiatieven te verbinden. Buiten de organisatie door beleid en projecten op transparante wijze in en met de stad te ontwikkelen. De organisatie wil functioneren als eenheid, biedt een hoge mate van professionaliteit en klantgerichtheid, werkt resultaatgericht en vanuit een groot verantwoordelijkheidsgevoel voor de stad Nijmegen.

Tijdens deze middag zijn de ambtenaren met elkaar op zoek gegaan naar hun eigen beeld over wat de ideale ambtenaar is en hoe deze zich binnen een dergelijke omgeving kan verhouden tot collega’s, leidinggevenden, burgers, politiek en anderen. Eén, voor iedereen passend antwoord op deze ingewikkelde vraag kan helaas niet gegeven worden. Het gaat veel meer om het kunnen herkennen wat in een bepaalde situatie nodig is en dan te kunnen schakelen tussen verschillende rollen die je als ambtenaar kunt vervullen. Het is goed om steeds weer te merken dat het uit de bestuurskunde gedestilleerde model dat Bas en Ronald ontwikkeld hebben meerwaarde heeft voor ambtenaren in de praktijk, ongeacht plek in de organisatie of ervaring.

In een uitnodigende en inspirerende omgeving in het centrum van Utrecht heeft weer een nieuwe groep ambtenaren zich gebogen over wat het voor hen betekent om op een zo goed mogelijke manier invulling te geven aan de rol van ambtenaar.

Met ambtenaren uit bijna alle delen van het land die ook nog eens verspreid over de verschillende overheidslagen werken, is dit één van de meest diverse groepen die de workshop hebben gevolgd. In combinatie met de grote betrokkenheid en het enthousiasme van de deelnemers is dit een garantie voor een succesvolle ochtend gebleken.

Op 20 april vindt de volgende bijeenkomst op basis van individuele inschrijving plaats op dezelfde locatie. Er is nog ruimte voor een beperkt aantal deelnemers, dus als je op zoek bent naar een leuke, inspirerende en nuttige tijdsbesteding is dit een mooie kans.

It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent that survives. It is the one that is most adaptable to change.

In het Rotterdamse Natuurhistorisch Museum heeft het MT van de gemeentelijke Openbare Werken een nieuwe stap gezet in de ontwikkeling van hun afdeling. In een serie van bijeenkomsten rond vertrouwen, verbinden en waardecreatie hebben zij  als team de workshop Op weg naar de Ideale Ambtenaar gevolgd. Vol enthousiasme zijn de deelnemers aan de slag gegaan met het verkennen van de drie historisch gevormde ideaaltypische beelden van de ambtenaar en de vertaling hiervan naar hun eigen praktijk. Geheel in de lijn van Darwin is een belangrijke conclusie dat het goed is om te weten van jezelf hoe je naar het ambtenaar zijn kijkt, maar dat het nog belangrijker is om te kunnen schakelen tussen de drie verschillende rollen. Soms om je aan te passen aan dat wat je omgeving van je verwacht en soms om bewust iets tegendraads te doen omdat je gelooft dat dat is wat je omgeving nodig heeft.

In een zeer bijzondere locatie in het Oude Noorden heeft een groep Rotterdamse ambtenaren de workshop Op weg naar de Ideale Ambtenaar gevolgd. Het was een enorm gevarieerd gezelschap van trainees, die aan de start van hun ambtelijke loopbaan staan, tot zeer ervaren ambtenaren die al meer dan 30 jaar in de stad rondlopen.  Ondanks de verschillen in ervaring en posities binnen de gemeentelijke organisatie blijkt de vraag hoe je een zo goed mogelijke ambtenaar kunt zijn voor iedereen een hele relevante.

Bestaat er zoiets als een ideale ambtenaar? Is dat niet veel meer iets dat per persoon en per situatie verschilt? Zou je als individu/team/afdeling/organisatie voor jezelf moeten beschrijven hoe je aankijkt tegen de rol van ambtenaren in deze steeds veranderende wereld? Kun je dat vangen in een functieprofiel? Hoe ga je om met verschillende opvattingen over wat een goede ambtenaar is? Hoe kun je als individu sturen op het zijn van wat jij de ideale ambtenaar vindt?

Zomaar een greep uit de vele zinvolle en misschien zelfs noodzakelijke vragen die iedere ambtenaar zich eens zou moeten stellen. Aan de hand van drie op meer dan 100 jaar bestuurskunde gebaseerde ideaaltypische beelden van de ambtenaar zijn de deelnemers met dit soort vragen op een leuke, interactieve manier aan de slag gegaan. Reflectie, inzicht en natuurlijk ook een vertaling naar de dagelijkse praktijk. Hiermee hebben zij hopelijk voor zichzelf weer een stapje gezet op weg naar de ideale ambtenaar!