Inspiratiesessie De Ideale Ambtenaar

In het centrum van Den Haag hebben Bas en Ronald vorige week een leuke, interactieve sessie georganiseerd bij boekhandel De Vries Van Stockum. Ongeveer 30 enthousiaste ambtenaren en anderen met interesse in werken bij de overheid zijn op deze bijeenkomst afgekomen.

Bas en Ronald hebben verteld over hun drijfveren om het concept De Ideale Ambtenaar te ontwikkelen. De behoefte om op een positieve manier beweging en energie binnen de overheid te creëren is hierin leidend. Ook speelt het geloof dat individuele ambtenaren het verschil kunnen maken bij het mee ontwikkelen van de overheid met de voortdurend veranderende samenleving een grote rol.

Ronald en Bas gaan in op de drie ideaaltypen die centraal staan in het boek: de Bureaucraat, Ondernemer en Verbinder. Verschillende beelden over wat een goede ambtenaar is, zorgen voor een geanimeerd gesprek tussen de aanwezigen. Na afloop worden boeken gesigneerd en onder het genot van een drankje en wat snacks wordt de dialoog voortgezet tot om 21.00u de boekhandel de deuren sluit.

Boek officieel gepresenteerd!

Op dinsdag 28 januari 2020 hebben Bas van Leeuwen en Ronald Derks op een leuke, informele en persoonlijke manier hun boek officieel gepresenteerd bij Uitgeverij Business Contact. Hoofdredacteur Sandra Wouters opende de avond met een reflectie op het proces dat zij als uitgever samen met de auteurs hebben doorlopen. Van de hoop bijna hebben opgegeven via aangenaam verrast zijn over een manuscript dat opeens in de mailbox zat tot blij zijn met het uiteindelijke resultaat.

Jeroen Busscher heeft in een kort interview Bas en Ronald aan de tand gevoeld over het hoe en waarom van het boek, de waarde ervan voor ambtenaren in het land en de persoonlijke lessen die geleerd zijn in dit proces. Na een reflectie van Jeroen op wat ideaal ambtelijk leiderschap inhoudt, hebben Bas en Ronald beiden een eerste exemplaar uitgereikt aan iemand die voor hen persoonlijk belangrijk is geweest in alles wat tot dit boek heeft geleid.

Tijdens de borrel hebben de mannen hun namen mogen toevoegen aan de befaamde wall of fame in het tuinhuis van Business Contact. En dat is waar het allemaal natuurlijk om gaat!

Je kunt jouw kopie van het boek De Ideale Ambtenaar bestellen via deze website of als je het leuker vindt om direct een fysiek exemplaar in handen te hebben langslopen bij je lokale boekhandel. Komende donderdag zijn Bas en Ronald bij De Vries van Stockum in Den Haag voor een inspiratiesessie De Ideale Ambtenaar.

People Power Radio: De Ideale Ambtenaar

DE IDEALE AMBTENAAR: BUREAUCRAAT, ONDERNEMER ÉN VERBINDER

Als je een boek schrijft, mag je hier ook af en toe over vertellen. Deze week zijn Bas en Ronald door Glenn van der Burg van People Power Radio uitgenodigd om samen met Matthijs Verburg van eelloo te spreken over hun boek De Ideale Ambtenaar.

In een interessant gesprek van ruim 40 minuten gaan zij in op wat hen drijft om het concept De Ideale Ambtenaar te hebben ontwikkeld en nu met workshops, lezingen en een boek onder de aandacht te brengen van ambtenaren in het land.

Ze spreken over het spelen met ideaaltypen als de Bureaucraat, Ondernemer en Verbinder, het koppelen van theorie en praktijk, waardering voor verschillende rollen die je als ambtenaar kunt hebben, leidinggeven aan de ideale ambtenaar, het benutten van talenten en meer.

Matthijs Verburg, Bas van Leeuwen en Ronald Derks

Luister hier naar het hele radio-interview op People Power Radio!

Inspiratiesessie De Ideale Ambtenaar: Den Haag

Meld je aan via de website van De Vries van Stockum!

Op donderdag 6 februari bij De Vries Van Stockum in Den Haag laten de auteurs Bas van Leeuwen en Ronald Derks van het boek De ideale ambtenaar je tijdens een inspiratiesessie kennismaken met hun boek en een zeer praktisch toepasbaar model. Het biedt jou als professional in de (semi-) publieke sector handvatten om beter in te kunnen spelen op continue maatschappelijke veranderingen en schuivende beelden ten aanzien van de rol van de overheid. Daarbij staat een waarderende benadering van het vak van ambtenaar centraal, waarbij de focus op jou als individu in relatie tot je omgeving ligt.

De positieve en concrete benadering zal zorgen voor een nuttige en leerzame sessie die ook enthousiasmerend zal werken voor iedere professional in de (semi-)publieke sector die wil werken aan zijn of haar persoonlijke ontwikkeling. Er is gelegenheid tot het stellen van vragen en na afloop worden aangekochte boeken door de auteurs gesigneerd.

De rol van de ambtenaar is het laatste decennium sterk veranderd. De ambtenaar van nu werkt in een complexe omgeving die vraagt om flexibiliteit, creativiteit, empathisch vermogen, strategisch denken en een sterke mate van aanpassingsvermogen. Bas van Leeuwen en Ronald Derks herkenden bij collega’s de worsteling met die complexiteit en veranderlijkheid. Mede geïnspireerd door hun ervaringen tijdens een Executive Education Program bij Harvard, ontwikkelden ze voor zichzelf een model dat helpt om die dagelijkse werkelijkheid beter tegemoet te treden. Al snel werden zij door collega’s en anderen gevraagd hun inzichten te delen, en daarom is er nu ook een boek: De ideale ambtenaar.

De ideale ambtenaar bestaat niet, of toch wel?

In gesprek met Binnenlands Bestuur vertellen Bas en Ronald over het concept De Ideale Ambtenaar en het boek dat hierover net is verschenen.

Tekst website Binnenlands Bestuur:

Er zijn honderdduizenden ideale ambtenaren, schrijven Ronald Derks, manager in het sociaal domein bij de gemeente Delft en Bas van Leeuwen, manager op het gebied van wonen bij de gemeente Amsterdam. Ze geven samen al jaren de workshop ‘De ideale ambtenaar’ en hebben hun ervaringen en bevindingen nu gebundeld in een interactief boek met dezelfde titel. ‘Wij kijken naar stijlen van het ambtenaar zijn.’

Beweging creëren

Van Leeuwen en Derks vonden elkaar tijdens de master bestuurskunde op de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) in hun enthousiasme en trots op het ambtenaarschap in het publieke domein. Ze wilden weten wat andere mensen nou een goede ambtenaar vonden tot een Harvard-professor hen voorhield dat zij niet passief wilden beschrijven, maar beweging wilden creëren. Van Leeuwen: ‘Het gaat om het activeren van mensen. Hoe kunnen we de publieke professionals helpen hun vak beter uit te oefenen? We zijn bestuurskundige beschouwingen toen gaan vertalen naar gedrag. Wat kan ik als ambtenaar mijn eigen werk anders doen en de publieke sector verbeteren?’

Derks vult aan dat hun afstudeeronderzoek is verworden tot de workshop. ‘Wij geloven en hopen in dat de workshop doet wat het zegt: wat vind ik zelf een goede ambtenaar en hoe herken ik dat in mijn omgeving? We hebben dat getoetst en de deelnemende ambtenaren reageerden er positief op.’

Met welke gedachte begonnen jullie aan het boek?

Derks: ‘We bouwden voort op het concept, maar probeerden weg te blijven van een blauwdruk voor de ideale ambtenaar. We wilden inzicht geven in wat een goede overheid is en wat dit betekent voor het handelen van ambtenaren. Je kunt daarvoor schakelen tussen allerlei competenties en gedragingen.’

Van Leeuwen: Veel mensen vroegen tijdens de workshops om een boek. Er zijn natuurlijk al allerlei managementstructuren die naar stijlen kijken, maar wij kijken naar stijlen van ambtenaar zijn. Meer mensen willen een instrument om daarnaar te kijken. Het is namelijk echt een professie en vergt vakmanschap.’

Die workshops bevestigden jullie in de overtuiging dat het binnen de overheid ondanks de aanwezige kwaliteit, passie en flexibiliteit vaak ontbreekt aan een gezamenlijke taal en perspectief om tot een nieuwe, en soms andere, manier van handelen te komen. Hoe verklaren jullie dat?

Derks: ‘Je ziet dat er ideeën zijn van wat de overheid zou moeten doen: meer faciliteren, participatie. Dat is vrij abstract. Welke invulling geven ambtenaren eraan in hun dagelijkse werk? En hoe vertalen ze die begrippen naar de praktijk. Er bleek geen kader over wat nou die opvattingen zijn. Ik weet niet waarom die niet eerder zijn opgesteld, want het lijkt zo eenvoudig.’

Van Leeuwen: ‘Er wordt heel vaak uitgegaan van volgtijdelijkheid: eerst de ambtenaar als bureaucraat, toen als ondernemer en uiteindelijk als verbinder. Maar als ik een paspoort ga halen, dan hoef ik geen verhaal over maatschappelijke meerwaarde te horen. Het is niet zo dat het oude fout is en het nieuwe goed. Het gaat erom wat op welk moment met jouw team en die leiding en met die opgave nodig is.’

Derks: ‘De managementdrives die over persoonlijke stijl gaan zijn ook relevant voor ambtenaren. Het gaat juist om die specifieke context: politiek-samenleving-organisatie. En dat aspect wordt eigenlijk niet behandeld als je andersoortige modellen toelaat op een team.’

Waarom gebruiken jullie die drie typische rolopvattingen van de ideale ambtenaar (bureaucraat, ondernemer, verbinder)?

Van Leeuwen: ‘Dat zijn de drie grote stromingen die in de bestuurskunde worden beschreven. Max Weber was pleitbezorger van de bureaucraat: gelijke input en output, geen willekeur meer. Dat heeft geleid tot bepaald gedrag. De reactie kwam eind twintigste eeuw: New Public Management. De overheid als bedrijf: effectief en efficiënt. Dat deed niet altijd recht aan de werkelijkheid en de perceptie van de mensen. De overheid moest tussen de mensen staan en met mensen zaken oplossen: de verbinder. Wij zien meer in een mix van die stijlen toegespitst op de specifieke situatie op dat specifieke moment.’

Een ideale ambtenaar moet elementen uit al deze rollen halen?

Derks: ‘Darwin schreef ook dat ‘overlevers’ degenen zijn die zich het beste kunnen aanpassen. Behoud dus wat goed is en voeg dingen toe als die niet meer toereikend zijn. Bij paspoorten uitgeven is het belangrijk dat je goed de procedures kent. Als wijkregisseur haal je ook andere competenties erbij.’

Van Leeuwen: ‘Die oudste stijl, bureaucraat, is wat ondergewaardeerd. Als een besluit efficiënt is en draagvlak heeft, maar later niet meer is terug te vinden waarom het goed was en waarom het is genomen, dan doe je het niet goed in dat domein. Je moet ook goed archiveren. Dat is net zo belangrijk.’

Derks: ‘Peil als je in gesprek bent met jouw omgeving wat zij van je verwachten en probeer daarop in te spelen. Gebruik daarvoor de juiste woorden, want taal is belangrijk. In gesprek met de wijk moet je oog hebben voor professionals en wat zij nodig hebben. We leggen een link naar vertrouwen. We gaan ervan uit dat als je vertrouwenswaardig handelt mensen eerder bereid zijn om met jou samen te werken. Wees daarbij trouw aan jouw eigen kern. Op die manier kun je betere resultaten realiseren in de samenleving.’

Een ambtenaar moet initiatiefrijk zijn, risico’s durven nemen, maar ook loyaal zijn en goed advies geven. In het boek geeft Jeroen Busscher, een bekende managementdenker, tips over leidinggeven aan ‘de ideale ambtenaar’. Hoe doe je dat het beste?

Derks: Jeroen schetst een beeld voor leidinggevenden dat put uit een combinatie van de ideaaltypes: geef heldere kaders, maar ga ook uit van de professionaliteit en eigen verantwoordelijkheid van ambtenaren.Ga uit van vertrouwen, maar als ze iets niet goed doen, moeten er ook consequenties zijn. Leidinggevenden moeten zich verder niet overschatten: zorg dat mensen met elkaar leren en organiseer inspiratie in plaats van de inspiratie willen zijn.’

De ideale ambtenaar bestaat niet, schrijven jullie. Of er zijn honderdduizenden ideale ambtenaren?

Derks: ‘Wij geloven dat iedereen een ideale ambtenaar kan zijn. Het is vooral meebewegen en bewust omgaan met die rol en het helpt dan om met een frisse blik en een nieuwe bril naar jouw werk te kijken en zelfbewuste keuzes te maken. Mensen zijn vaak wel betrokken bij hun werk als ambtenaar: maar wat wil je ermee?’

De omgeving van de ambtenaar wordt er niet eenvoudiger op. Jullie advies is de complexiteit van de functie te omarmen en je te laten leiden door beweging, trots en plezier. Een open houding dus?

Van Leeuwen: ‘Ja, maar ook trots. Op verjaardagen heerst vaak nog dat stoffige beeld van ambtenaren, maar veel functies zijn heel bijzonder. Die complexe omgeving met de keuzes die je samen kunt maken is heel bijzonder. Dat besef, die zelfreflectie en bewustwording moet er zijn. Iedere ambtenaar heeft een bijzondere klus.’

Trotse Ambtenaren aan het woord

Dagelijks komen we in ons werk gedreven, slimme, leuke en betrokken ambtenaren tegen. Mensen die het verschil willen maken en die een bijdrage willen leveren aan een betere samenleving en een goed functionerende overheid. In ons boek De Ideale Ambtenaar laten we een aantal van deze publieke professionals aan het woord. Heel verschillende mensen, met verschillende drijfveren en benaderingen. Maar allemaal trots op wat ze doen. Anouk is zo’n geweldenaar die zich namens de gemeente Rotterdam inzet voor een meer inclusieve samenleving.

De Ideale Ambtenaar: nu in boekvorm

Met enige trots sluiten wij 2019 af. Het boek De Ideale Ambtenaar ligt in de winkel, zowel fysiek als online. Te bestellen bij Managementboek.nl en bol.com, maar als je liever direct een exemplaar in handen hebt, kun je ook langs jouw boekhandel lopen. Onder andere te koop bij De Vries Van Stockum . In het begin van 2020 volgt een officiële boekpresentatie. Wil je daarbij zijn? Laat het dan even weten.

Op 6 februari 2020 tussen 19.00 en 20.30 uur organiseren we een inspiratiesessie bij Boekhandel De Vries Van Stockum, Spui 40, Den Haag. Gratis toegang, niet alleen voor ambtenaren 🙂

Op naar een goed, inspirerend 2020 vol trots en energie rond ambtelijk vakmanschap!

Conclusion Learning Centers verwelkomt De Ideale Ambtenaar als supplier

We zijn erg blij om aan te kunnen kondigen dat De Ideale Ambtenaar een samenwerking is aangegaan met Conclusion Learning Centers.

Ons volledige aanbod is nu beschikbaar voor alle klanten van Conclusion. Als Conclusion het opleidingsaanbod voor jouw organisatie verzorgt, kun je ons vanaf nu via hen boeken.

Met De Ideale Ambtenaar als nieuwe suppier wordt het aanbod in de database van Conclusion groter. Inmiddels bieden zij meer dan 60.000 leeractiviteiten aan van de beste opleiders van Nederland.

Op bezoek bij rijkswaterstaat

Donderdag 4 april waren we met de workshop “Op weg naar de ideale ambtenaar” op bezoek bij Rijkswaterstaat. Als onderdeel van hun introductieweek hebben de trainees van de 12e
trainee tranche van Rijkswaterstaat in de workshop de verschillende beelden van de overheid en ideaaltypische ambtenaren verkend.

Voor de meesten was de introductieweek ook echt de eerste week als ambtenaar. Voor de start van de workshop en in de pauzes ging het regelmatig over de eerste stappen in de organisatie. Soms ook heel praktisch: hoe kan je bijvoorbeeld het beste je Rijkspas aanvragen. “Waar heb jij hem opgehaald?” en “Je kan hem ook op laten sturen naar je projectlocatie.”

Met deze 17 ambitieuze trainees, afkomstig uit het hele land, zijn we op zoek gegaan naar de sterktes van elk van de drie ideaaltypische ambtenaren. Daarbij zijn we natuurlijk ook ingegaan in de valkuilen van elk ideaaltype.

Om te oefenen met de stijlen hebben we gebruik gemaakt van een casus over de verplaatsing van een zorgboerderij bij de verbreding van een snelweg. In de simulatie liet één groep alle belanghebbenden de handen vasthouden en de ogen sluiten om eerst in rust met elkaar in contact te komen. Op het eerste gezicht een hilarische oplossing, maar met een belangrijke kern. Om nader tot elkaar te komen moet je elkaar wel kunnen horen en begrijpen.

Mooi om te zien met welke ambitie en energie deze verse publieke professionals van start gaan in het publieke domein. Vanuit Rijkswaterstaat’s Koers 2020 worden alle trainees ook van harte uitgenodigd om hun eigen talenten in te brengen in de organisatie. Wij wensen ze een bijzonder succesvolle start van hun carrière bij deze prachtige organisatie.

De energie van Metropool

Uitreiking Metropool Master of City Administration (juli 2012)

“Heb je nog interesse in deelname aan Metropool?” Het was een regenachtige maandagochtend en destijds besefte ik nog niet hoe dit telefoontje mijn leven op een hele positieve manier zou beïnvloeden. In een groep van 15 ambitieuze, leergierige ambtenaren uit de G4 ben ik binnen Metropool VIII in ruim twee jaar overspoeld met kennis over grootstedelijke problematiek en de nieuwste inzichten over het denken over openbaar bestuur. Nog waardevoller dan dat is dat de docenten stuk voor stuk toppers binnen hun vakgebied zijn en dat kritisch en creatief denken wordt gestimuleerd. De workshop Op weg naar de Ideale Ambtenaar is één van de meer tastbare opbrengsten die deze tijd mij gegeven heeft. Samen met Bas van Leeuwen, een mede-Metropoler, heb ik de workshop inmiddels voor meer dan 1500 mensen mogen verzorgen.  Beweging creëren, aanzetten tot nadenken en een beetje prikkelen. Bestuurskunde – en het vak van ambtenaar – laten leven. Dat is wat we willen bereiken en afgaande op de reacties van de deelnemers lukt dat aardig.

8 maart 2018 was weer een bijzondere dag. Metropool is inmiddels toe aan leergang XV en ons is gevraagd om onze workshop te komen geven voor de huidige deelnemers. In de avonduren, na een lange dag vol training over onderhandelen, in een te klein zaaltje met slechte akoestiek. Maar wat een geweldige sfeer! 17 man en vrouw sterk. Beleidsadviseurs en managers die hun sporen bij de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht al behoorlijk verdiend hebben en die nu een volgende stap willen zetten. Slimme ambtenaren die hun werk met plezier doen en bereid zijn daar flink in te investeren met tijd en energie. Het Metropool-gevoel had me weer meteen te pakken. Ik betrapte mezelf er op met een grote glimlach in de trein naar huis te zitten. Het is echt een voorrecht om in zo’n stimulerende omgeving over jouw rol als ambtenaar te mogen nadenken. En het nog geweldiger dat wij daar met onze workshop een beetje aan mogen bijdragen.

Ronald Derks & Bas van Leeuwen